Wilijo

Wilijo to zowżdy u nos boł taki fest inakszy dziyń. Zresztom, tak je do dzisiej.

Dziyń boł postny i skuli tego mimo, iż w cołkij chałpie woniały roztomaite dobroci, niy szło się niczego pomaszkecić. Nojwyżyj kole połednia mama zrobioła nom zupa z rybich gowow – i tela. Potym dopiero wieczerzo zaczynała się łod siymiyniotki. Dziś, łodkond żech się łożynioł, moja robi na łopak. Bez połednie je siymiyniotka, a na wieczor zupa z karpich gowow. To ci szpas!

Za bajtla, pamiyntom, na wieczerzo szli my do moij babci. (U mie się godało „babcia i dziadek”, ale dejmy na to mój kamrat z piyrszego sztoku to zowżdy wołoł „oma i opa”). Toż, u mojij babci zbiyrała się cołko familio. Wszyjscy byli fest wysztiglowani, a baby – znaczy babcia i jij trzi cery z kuchnie prawie że cołki dziyń niy wyłyziły. Pod wieczor zaczynała się wieczerzo. Niy pamiyntom, żeby my czekali na jakoś piyrszo gwiozdka. Zresztom i tak nojczyńścij boło niebo zasnute, to i tak guzik boło widać. Wieczerzo zowżdy zaczynało się łod czytanio Biblie ło tym, jak się mały Pon Jezusek w Betlejym narodzioł. Kiejś czytoł to moj dziadek, potym łojciec, potym jo, a terozki czytają moje synki. Po czytaniu my zawsze jeszcze trocha porzykali i za żywych i za zmarłych. To je tyn momynt, kiej moja mama, łodkon jeji rodziciele pomarli, zowżdy mo płaczki w łoczach. Jeszcze przed jedzyniym trza sie połomać łopładkym i się wzajym powinszować na Świynta – koniecznie kożdy z kożdym. Na stole je bioły serwet. Na nim nojpiykniejszo w doma zastawa i teraz już poza paniom domu żodyn niy śmiy łod stołu łodchodzić. Jak żech już wspomnioł, wieczerzo zaczynomy łod zupy z ryby, abo siymiyniotki. Ta siymiyniotka je zrobiono misiezdo, że z konopii. Dzisiej już mało fto poradzi to narychtować. Na druge danie som kartofle, ryba i kwaśno kapusta. Downij jedli my ino karpie, co dopiero co pływały we wannie. Jo szczerze mówiąc, choć fest lubia ryby, za karpiym niy przepadom, wiync jak żech kajś usłyszoł, że te karpie to je dopiero „nowo świecko tradycja” łod powojny, to w łostanich latach przeciepli my się na inksze ryby. Kapusta. Kapusta musi byś kwaśno: surowo abo gotowano, nojlepij z suszonymi grzybami – aż mi ślinka cieknie! Coby wieczerzo dobrze przepłukać, momy zowżdy kompot. U nos nigdy na Wilijo żodnego alkoholu się niy używało. Ale kompot tyż je specjalny – kompot z suszu. Babcia, mama czy terozki żona wciepywały do niego suszone śliwki, gruszki, jabka, morele abo co tam pod rynkom boło. Na koniec do tych roztomiatych delikatesow dołączały jeszcze makowki i moczka. Niy rachujcie tych potraw, u nos niy musiało ich być dwanoście. Grunt, że boły makowki i to wielko micha, coby na tydziyń stykło (nojczyńścij na Sylwestra dorobioło się drugo micha).

Micha makowek

Po wieczerzy boły gyszynki pod choinkom. Za bajtla u babci, chyba moja kuzynka narychtowała dlo cołkij familie loteryjo i gyszynki trza boło się wywelować. Wiycie, co to boło uciechy! Do dzisiej niy pamiynto, co jo tam wtedy łod Dzieciontka dostoł. Ale pamiyntom, żech wywelowoł take rube, wielge, wełniane fuzekle, co gynał pasowały mojymu dziadkowi – toch mu je łoddoł. Musicie tyż wiedzieć, że na Świynta gyszynki przinosi właśnie Dzieciontko. Jak my już z mojom familiom miyszkomy w naszyj chałpie, to po wieczerzy chcopcy szli zawsze na piyntro umyć rynce, a w tym czasie Dzieciontko zowżdy zdonżyło te krzinki, bojtle, mieszki, pakiety pod choinkom podciepnoć.

W miyndzy czasie śpiywomy tyż kolyndy. Pora lot tymu to nasz Łukasz nawet zagroł „Gdy śliczna Panna” na fujarce. Ale mu to dobrze szło! Jacek zaś sie przyłonczoł i zaczon śpiywać. Wszyjscy my bili brawo.

Po tym wszyskim trza się trocha dychnoć. Idzie się tyż dalij coś pomaszkecić: to jakiś bombon, to szokoladka, a jak wtoś mo jeszcze w brzuchu plac, zawsze może jeszcze wrocić do makowek.

Wilijo, co niy je dziwne, kończy się Pastyrkom. Nojlepij, jak na dworze je zimno i trocha śniegu. U nos na Halymbie do naszego kościoła trza boło drałować konsek bez las. Niy szło się wtedy nadziwować, jak piykne som łośnieżone choinki i jak dobrze słyszeć pod szłapami trzaskajoncy mroz. W kościele zaś jak wszyjske ludzie za łoragansitom zaśpiywajom: „Bóg się rodzi, moc truchleje …”, to się człek raduje, jak mało kedy, że PonBóczek ło nos niy zapomnioł i posłoł nom Jezuska.

Winszuja Wom wszyjskim błogosławionego Bożego Narodzenia!

P.S. Tekst napisany do gazetki firmowej :)