poniedziałek, 31 sierpnia 2015

Solidarność

Fragment z homilii św. Jana Pawła II wygłoszonej podczas Mszy świętej dla Świata Pracy w Gdańsku, 12 VI 1987 r





„Jeden drugiego brzemiona noście” – to zwięzłe zdanie Apostoła jest inspiracją dla międzyludzkiej i społecznej solidarności. Solidarność – to znaczy: jeden i drugi, a skoro brzemię, to brzemię niesione razem, we wspólnocie. A więc nigdy: jeden przeciw drugiemu. Jedni – przeciw drugim. I nigdy „brzemię” dźwigane przez człowieka samotnie. Bez pomocy drugich. Nie może być walka silniejsza nad solidarność. Nie może być program walki ponad programem solidarności. Inaczej – rosną zbyt ciężkie brzemiona. I rozkład tych brzemion narasta w sposób nieproporcjonalny.










Właściwie bez komentarza do dzisiejszej sytuacji, gdy politycy z jednej i drugiej strony zapomnieli, co znaczy:




Pozdrawiam

niedziela, 30 sierpnia 2015

Przykazania - Mądrość - Miłość

A gdyby spojrzeć na Boże Przykazania nie jak na zakazy, obciążenie, obowiązek, trudność?



Bo Przykazania to przede wszystkim MĄDROŚĆ:


Strzeżcie ich i wypełniajcie je, bo one są waszą mądrością
 i umiejętnością w oczach narodów, 
które usłyszawszy o tych prawach, powiedzą: 
«Z pewnością ten wielki naród to lud mądry i rozumny».
Pwt 4, 6


A właściwie przykazania to coś więcej niż mądrość. To miłość Boga i ludzi do mnie. Dzięki nim, jako człowiek mam pewność Bożej miłości:

I. Bóg prawdziwy może być moim Bogiem.
II. Ani Bóg dla mnie, ani ja dla Boga nie jestem przedmiotem, którym można się instrumentalnie posłużyć.
III. Mam pewność, że w niedziele, w święta, ale również w każdym czasie mogę Boga spotkać w Kościele, w Liturgii, w świecie.

Mam również gwarancję ludzkiej miłości:

IV. Moje dzieci mnie uszanują i wesprą, gdy sam nie będę w stanie sobie pomóc.
V. Nikt nie czyha na moje życie.
VI. Mogę spodziewać się, że moja żona i bliscy mnie nie zdradzą.
VII. Ludzie mnie nie okradną, nie oszukają.
VIII. Mam prawo do dobrego imienia. Nikt mnie nie okłamie i nie będzie szerzył oszczerstw na mój temat.
IX. Nikt nie chce uwieść mojej żony.
X. Nikt nie pożąda rzeczy, na które uczciwie zapracowałem i nie zastawia na mnie pułapek.

Przykazania - Mądrość - Miłość to jest komplet. 


Pozdrawiam

sobota, 29 sierpnia 2015

Chopin w Muzeum

Wieczorem wybrałem się jeszcze do Muzeum Archidiecezjalnego w Katowicach. Posłuchać.























Uczestnicy tegorocznego Konkursu Pianistycznego grali Chopina.






Krzysztof
Książek



















Szymon Nehring










Świetnie grali. 



Na samym końcu była brawurowo zagrana Sonata b-moll op. 35, a w jej ramach jedyny temat muzyczny, który znałem Marche funèbre czyli Marsz pogrzebowy, co mi się dobrze zgrało z wcześniejszymi przeżyciami dzisiejszego dnia.


Pozdrawiam


Pogrzeb wychowawczyni

Zmarła nasza wychowawczyni z Liceum Pani Profesor Ludmiła Orlof. Byłem dziś na pogrzebie.

Rok 1987

Ksiądz rozpoczął kazanie zwracając się do obecnych:

"Droga rodzino ...".

W pierwszym momencie pomyślałem sobie, że jest chyba nieprzygotowany. Przecież nasza Pani nie miała rodziny: nie wyszła za mąż, nie miała dzieci. Kilku krewnych siedziało w pierwszej ławce, ale w kościele było kilkaset ludzi.

Kapłan prowadzący ceremonię wiedział jednak w czym rzecz. Za chwilę wyjaśnił, że mówiąc o rodzinie, miał na myśli nas wszystkich: grono pedagogiczne oraz jej uczniów. Niektórzy ludzie - kontynuował - budują swoją rodzinę przez całe życie, będąc dla innych.



Uczyła nas chemii. Jednak przede wszystkim uczyła nas życia.


Niech odpoczywa w pokoju!


Pozdrawiam


czwartek, 27 sierpnia 2015

Licheń - co to jest?

Wracając dziś z delegacji nieco zmodyfikowałem trasę powrotną i zajrzałem do Lichenia.



Nigdy wcześniej tam nie byłem.

Jakie wrażenia? Co to jest ten Licheń? 

Proponuję kilka zdjęć:












Jeśli miałbym na gorąco powiedzieć, czym jest Licheń, myślę, że tam można znaleźć wszystko:

wiarę i zabobon
modlitwę i jarmark
piękno i kicz
dobrą architekturę i tandetę
wielkość i pychę
rozmach i małość
historię i mity

Tak czy inaczej "dla każdego coś miłego". Czy więcej jest zjawisk sprzed "i" czy po, każdy musi ocenić sam.


Pozdrawiam


środa, 26 sierpnia 2015

Muzeum ks. Popiełuszki we Włocławku

Po różnych perypetiach, o których wcześniej wspominałem, w końcu dziś udało mi się do Muzeum bł. ks. Jerzego Popiełuszki we Włocławku zawitać.



Muzeum znajduje się właściwie w sąsiedztwie włocławskiej tamy na Wiśle, czyli w miejscu, gdzie ks. Jerzego brutalnie zamordowano, zrzucając go do rzeki.

Obiekt jest zupełnie nowy. Został poświęcony i oddany do zwiedzania w czerwcu bieżącego roku.

Czy można zrobić muzeum bez eksponatów, bez pamiątek, bez artefaktów? W dzisiejszych czasach można. Obecne możliwości audiowizualne oraz interaktywne ekrany pozwalają przybliżyć, w tym przypadku osobę ks. Popiełuszki.

Mamy tu chwilę o jego pochodzeniu, dzieciństwie oraz drodze do kapłaństwa, z uwzględnieniem realiów historycznych z obowiązkową i szczególnie uciążliwą dla księży służbą wojskową.



Dowiadujemy się, jak został kapelanem robotników i Solidarności w roku 1980.



Słuchamy jego historii z mrocznego czasu stanu wojennego



Przejmująca jest opowieść o jego męczeńskiej śmierci tu, przy tamie.



Najważniejsze jest jednak jego przesłanie, gdy powtarza za św. Pawłem:



Zło dobrem zwyciężaj!



Muzeum polecam!


Pozdrawiam z Włocławka

P.S. Zwiedzanie jest w formie seansów, więc trzeba trafić na pełną godzinę od 10.00 do 17.00 - ostatnie wejście (w poniedziałki i czwartki - zamknięte)


poniedziałek, 24 sierpnia 2015

Ruda Śląska nie działa

O tym, że nie działa rudzki geoportal już pisałem: KLIK.
Niezrażony porażką spróbowałem jeszcze zgłosić zepsutą lampę, która od wielu miesięcy denerwująco oświeca się i gaśnie co kilkadziesiąt sekund nad moją działką. Bez zmian - nie działa.

Nie mam pojęcia ile Miasto wydało pieniędzy na komputerową aplikację, która nie funkcjonuje, ale myślę sobie, że to pewnie złośliwość rzeczy martwych.

Trzeba więc skontaktować się z kimś żywym.

Szczególnie, że bardzo zaniepokoił mnie brak informacji o tym, co dzieje się na Halembie. Nikt nie wie, co będzie budowane w miejscu wyburzanej Szkoły Górniczej oraz co się dzieje na terenach po elektrowni: KLIK

W tej sytuacji chyba warto zapytać naszych Radnych. Wchodzę więc na stronę Miasta, by znaleźć tam następujący komunikat:



Chodzi o to, że są wakacje czy Ruda Śląska po prostu w ogóle nie działa?


Pozdrawiam

niedziela, 23 sierpnia 2015

Poddana i kochający

Czy dziś po latach emancypacji kobiet, w czasach równouprawnienia św. Paweł powiedziałby tak samo?

Żony niechaj będą poddane swym mężom jak Panu, 
bo mąż jest głową żony, 
jak i Chrystus Głową Kościoła.

Pewnie i moja żona byłaby oburzona, gdybym jej powiedział, że ma mi być poddana. 

Myślę, że też wiele zależy od tego, jak rozumieć słowo "poddana". Z pewnością pejoratywnie brzmi w kontekście niewolnictwa, ubezwłasnowolnienia, traktowania drugiej osoby przedmiotowo.

Można jednak być "poddanym", bo zdaję się na twoją wolę, bo mam do ciebie całkowite zaufanie. Jestem pewna, że z tobą i z twojej strony nie grozi mi nic złego. Mam w tobie pewne oparcie. Ty mnie nigdy nie zawiedziesz.

Tak, to jest możliwe pod warunkiem, że wsłuchamy się też w kolejne słowa św. Pawła:

Mężowie, miłujcie żony, 
bo i Chrystus umiłował Kościół i wydał za niego samego siebie

Bo co to znaczy kochać żonę? Oddawać siebie dla niej. Chcieć jej dobra. Wyzbywać się egoizmu. 



Wielkie słowa! A w praktyce, czy to jest możliwe?

Mnie nie pytajcie, ja jestem po ślubie dopiero 22 lata. 

Nasza przysięga

Może więcej na ten temat powiedzieliby Jubilaci, za których była odprawiana Msza Św., z której właśnie wróciłem - 60 wspólnych lat.



Pozdrawiam


sobota, 22 sierpnia 2015

Referendum #2

Wczoraj Pan Prezydent skierował do Senatu propozycje pytań referendalnych.



Ludzie kochani!

Najpierw poprzedni Prezydent rozpisał plebiscyt, w którym sensu trudno było się doszukać KLIK.

Teraz następny. A pytania nie lepsze:
  • Czy jest Pani/Pan za obniżeniem wieku emerytalnego i powiązaniem uprawnień emerytalnych ze stażem pracy?
Oczywiście wszyscy mamy świadomość, że wraz z obniżeniem wieku emerytalnego wysokość wypłacanej emerytury będzie niższa. Natomiast powiązanie uprawnień emerytalnych ze stażem pracy może powodować, iż matki decydujące się na dzieci będą zmuszone pracować dłużej lub pogodzić się z niższą emeryturą niż ich bezdzietne koleżanki. Dobrze to Polsce nie wróży. A może chodzi o to, żebyśmy na pytanie odpowiedzieli przecząco?

  • Czy jest Pani/Pan za utrzymaniem dotychczasowego systemu funkcjonowania Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe?
To nie jest pytanie o to, czy lasy mają być państwowe czy mogą podlegać prywatyzacji. To jest pytanie o funkcjonowanie pewnej państwowej firmy. A skąd ja mam wiedzieć, jak ona działa?

  • Czy jest Pani/Pan za zniesieniem powszechnego ustawowego obowiązku szkolnego sześciolatków i przywróceniem powszechnego ustawowego obowiązku szkolnego od siódmego roku życia?
Przecież problem nie polega - moim zdaniem - na tym, czy sześcio- czy siedmiolatki. Chodzi o to, że o tym czy posłać dziecko do pierwszej klasy w wieku 6 czy 7 lat mają decydować rodzice, a nie politycy.


I okładają się równo. 2 miesiące temu PiS twierdził, że referendum to głupota i nieodpowiedzialne wyborcze zachowanie ówczesnego prezydenta. PO zaś uważało, że p. Komorowski to uosobienie demokracji. Dziś PO nie zostawia na p. Dudzie suchej nitki, w związku z tym, że zachował się dokładnie tak samo jak poprzednik. W zamian PiS nagle stało się największym zwolennikiem plebiscytów.


A swoją drogą, czy u nas w kraju rządzący w ogóle pracują? Z tego co widzę, to głównie jeżdżą po Polsce i robią happeningi. Szkoda, że za nasze pieniądze. Nie do tego ich wynajmujemy.


Pozdrawiam

Sprostowania

... a właściwie wyjaśnienia.

W zeszłym tygodniu pisałem o wymaganiu dowodu osobistego w PKP IC.



Ktoś mi sprawę skomentował na fb, że chodzi o to, że bilety kupowane przez internet, a na dodatek w różnego rodzaju promocjach, żeby taka akcja miała sens, muszą być nabywane rzeczywiście przez osoby podróżujące. Można bowiem sobie wyobrazić sytuacje, w których ktoś wykupuje na miesiąc przed odjazdem pół pociągu, po niskiej cenie, a potem na "rynku wtórnym" odsprzedaje bilety tym, którzy w kasach już ich dostać nie mogą, oczywiście po cenie wyższej. Wtedy promocja nie ma sensu, ani dla PKP, ani dla nas pasażerów.

Racja! Zwracam honor.


***




Link do ostatniego wpisu posłałem nawet e-mailem do Gospodarzy miejsca. Niezwłocznie dostałem odpowiedź:

"Szczęść Boże Panie Andrzeju,
Przykro mi, że nie udało się Szanownemu Panu zwiedzić Muzeum Męczeństwa z braku informacji na stronie internetowej. Przepraszam, zaniedbanie z naszej strony. Zdarza się czasem że pojawiają się problemy techniczne niezależne od nas i efektem tego jest to zamieszanie. Borykamy się z problemem chłodzenia serwerowni w upały powyżej 30 stopni. Obecnie szukamy odpowiednich rozwiązań. Dlatego było w tym czasie zamknięte.
Pozdrawiam serdecznie i błogosławię."


Przyjmuję wyjaśnienie. Mam nadzieję, że następnym razem będę mógł muzeum odwiedzić.



Pozdrawiam


czwartek, 20 sierpnia 2015

Dzień Halembski na Jasnej Górze

Dziś na Jasnej Górze pewnie jeszcze trwa tzw. Dzień Halembski.

Wczoraj na Jasną Górę dotarła piesza pielgrzymka z naszych parafii. Trochę nietypowo, ale to nasza halembska tradycja. Zawsze tak było, że szliśmy pomiędzy 15 sierpnia a 26 sierpnia. To jest dobry czas, bo wtedy nie ma w Częstochowie aż tak wielkich tłumów, jak w maryjne święta.

Dziś od rana Msza Św. przed Madonną, Droga Krzyżowa na wałach i radosne spotkanie w sali. Poza tymi, którzy poszli pieszo, pewnie setki, a może nawet tysiące ludzi dojechało autokarami i samochodami. 

Ja niestety nie mogłem.

Trochę tęsknię.



Jestem! Pamiętam! Czuwam!



Pozdrawiam


wtorek, 18 sierpnia 2015

Nieracjonalny mężczyzna

Byłem w kinie.



Jak zwykle u Woody'iego Allena niebanalna historia.

Całe szczęście w ostatnim czasie przeczytałem "Zbrodnię i karę" Dostojewskiego. Bez tego połowy bym nie zrozumiał.

Więcej nie powiem, bo może ktoś chciałby pójść do kina?


Pozdrawiam



U ks. Popiełuszki bez zmian

Z racji wyjazdów służbowych, znów znalazłem się we Włocławku. Podobnie, jak w zeszłym miesiącu KLIK postanowiłem odwiedzić Muzeum bł. ks. Popiełuszki.

Zerknąwszy na zdjęcie w poprzednim wpisie, już wiedziałem, że w poniedziałki i czwartki jest nieczynne. Wybrałem się więc dzisiaj - we wtorek.

Muzeum - jak zwykle - nieczynne

Czemu mnie to nie dziwi? Oczywiście na stronie internetowej muzeum nie ma żadnej wzmianki o tym drobnym detalu. :(

Jedyne co mogłem więc zrobić, to chwilę uklęknąć w kaplicy i przespacerować się tamą na Wiśle.

Tama na Wiśle we Włocławku

Muszę powiedzieć, że ta potężna budowla hydrotechniczna robi wrażenie. Z jednej strony jest bardzo wysoko (w sensie daleko do wody), a z drugiej strony ogrom - prawie morze.


Wisła po stronie spiętrzenia
Na drugim brzegu doszedłem do miejsca, gdzie postawiono krzyż upamiętniający męczeńską śmierć ks. Jerzego. Niestety i tu podejść się nie da, bo jest to teren budowy.

Teren budowy nad Wisłą

Mój aparat jednak sporo potrafi.

Krzyż bł. ks. Popiełuszki z Katedrą Włocławską w tle

Do tablicy która wskazuje miejsce, gdzie oprawcy wrzucili ks. Popiełuszkę do Wisły też nie dało się podejść.

Miejsce męczeńskiej śmierci 19 X 1984

Błogosławiony ks. Jerzy Popiełuszko 
- módl się za nami, 
byśmy zawsze potrafili zło zwyciężać dobrem!




Pozdrawiam z Włocławka



poniedziałek, 17 sierpnia 2015

Mało wody w Wiśle

U mnie na ogródku już trochę wczoraj popadało i zrobiło się chłodniej.

Nie wszyscy mają tyle szczęścia. Na Kujawach w dalszym ciągu prawie 30 st. i deszczu nie widziano od dłuższego czasu.

Wisła we Włocławku jakby trochę mniejsza.



Chociaż to zawsze zależy od tego, jak wyceluje się aparat.



Wody jest pewnie mniej, ale Królowa Polskich Rzek nadal jest wspaniała.








Pozdrowienia z Włocławka



niedziela, 16 sierpnia 2015

Głupiejesz czy mądrzejesz?

Nie ma znaczenia, czy mówi do mnie ojciec, żona czy syn.
Nie jest ważne, czy tak wymaga urzędnik, jak brzmią przepisy prawa czy nawet słowa zapisane w Konstytucji.
Nawet w przypadku, gdy słuchasz słów księdza, biskupa czy samego Papieża.

Nigdy nie wyłączaj myślenia!

Odrzućcie głupotę i żyjcie, chodźcie drogą rozwagi.
Prz 9, 6

I jeszcze św. Paweł z dzisiejszych czytań:

Baczcie pilnie, bracia, jak postępujecie: nie jako niemądrzy, ale jako mądrzy. (...) 
Nie bądźcie przeto nierozsądni, lecz usiłujcie zrozumieć, co jest wolą Pana.
Ef 5, 15 17

Oczywiście mądrości trzeba się uczyć całe życie. Dobrze czytać, słuchać, obracać się wśród osób rozsądnych.

To jest przecież w znacznym stopniu mój wybór, czy czytam tabloidy czy wartościową lekturę. To ode mnie zależy czy oglądam głupią komedię czy film z myślą. Sam decyduję o tym czy w ramach "kultury" upiję się na spotkaniu piosenki biesiadnej czy pojadę do filharmonii i wsłucham się w piękno muzyki Mozarta.

Jednak nawet w przypadku swoich dobrych wyborów myślenie zawsze powinno działać. Z wartościowej z zasady lektury można wyciągnąć absurdalne wnioski. Nawet głupia komedia może być dobrze przeżytym czasem (no chyba, że jest tak głupia, że się nie da :) ). Na spotkaniach z muzyką popularną można pewnie też spotkać wartościowych ludzi, a chodzenie do filharmonii niektórym pozwala jedynie na rozwój ... poziomu snobizmu.


Nigdy więc nie wyłączajmy myślenia!


Na koniec proponuję jeszcze w temacie taki cytacik, który znalazłem wczoraj w internetach:





Pozdrawiam


sobota, 15 sierpnia 2015

Wielkie bitwy

Gdy Polaka spytać, która historyczna bitwa była najważniejsza, pewnie 99% ludzi odpowie, że ta pod Grunwaldem w 1410 roku.

Oczywiście trudno porównywać, ale wojna z Krzyżakami w porównaniu z tymi dwoma, które chcę krótko opisać poniżej była niewiele znaczącym epizodem bez większego wpływu na losy europejskiej cywilizacji.

We włoskim Loreto w bazylice znajduje się Kaplica Polska.

Kaplica Polska w Bazylice w Loreto

Na jej bocznych ścianach znajdują się obrazy dwóch "polskich" bitew.

Pierwsza z nich to Odsiecz Wiednia.

Odsiecz Wiednia

W 1683 król Jan III Sobieski pokonał pod Wiedniem wojska tureckie. Gdyby mu się nie powiodło, najprawdopodobniej wszyscy bylibyśmy dziś muzułmanami. Ewentualne zwycięstwo Kary Mustafy i wojsk sułtana Mohammeda IV dawało Turkom bezpośredni dostęp do bezbronnego wówczas Rzymu oraz innych krajów europejskich. Dzięki zwycięstwu Sobieskiego przez kolejne ponad 300 lat cywilizacja europejska mogła dalej się rozwijać. Z większymi i mniejszymi błędami, jednak trwa do dziś.

Druga niemniej ważna batalia to Bitwa Warszawska.

Bitwa Warszawska

Mamy rok 1920. Polska od raptem dwóch lat cieszy się niepodległością. Bolszewicy w Rosji ugruntowali swoją pozycję. Lecz im nie chodzi jedynie o Rosję, chcą rozlać komunistyczną rewolucję na całą Europę i Świat. W tych okolicznościach dochodzi do wojny polsko-bolszewickiej, gdyż nam nie w smak były nowe porządki, a właściwie rewolucyjny chaos. Gdyby młode polskie państwo wojnę przegrało i my i kawał Europy stalibyśmy się kolejnymi republikami radzieckimi i do dziś gadalibyśmy po rosyjsku i pisali cyrylicą. Fakt faktem 15 sierpnia 95 lat temu udało się odeprzeć dzikie hordy znad Wisły i zawrócić je na wschód, co przynajmniej na jakiś czas dało Polakom i Europie chwilę wytchnienia. 


Własnie z tego powodu dziś odchodzimy Święto Wojska Polskiego, które wtedy pod wodzą Marszałka Piłsudskiego bardzo dzielnie się spisało.



Pozdrawiam


piątek, 14 sierpnia 2015

Jan Paweł II na wakacjach

Dzisiejszy wpis nie będzie o tym, jak św. Jan Paweł II spędzał wakacje. 

Podczas mojego urlopu w wielu miejscach spotkałem się ze świętym Papieżem.

Na pielgrzymce po Italii pierwszym miejscem, gdzie trafiliśmy była Padwa. W Bazylice św. Antoniego tuż obok Kaplicy Relikwii znajduje się Kaplica Polska. Przy wejściu do kaplicy znalazłem nową mozaikę:

Jan Paweł II w Padwie
Vis-a-vis znajduje się podobizna św. Faustyny:

s. Faustyna w Padwie
W tym samym dniu wieczorem w Loreto zauważyłem pomnik:

Jan Paweł II w Loreto

W Manoppello na drzwiach bazyliki można znaleźć taką płaskorzeźbę:

Jan Paweł II w Manoppello

W San Giovanni Rotondo znajduje się figura Papieża przygotowana przez Muzeum Figur Woskowych Madame Tussaud:

Jan Paweł II w San Giovanni Rotondo

Oczywiście w samym Rzymie nie ma ważniejszej ziemskiej pamiątki niż grób w Kaplicy św. Sebastiana w Bazylice św. Piotra.

Grób św. Jana Pawła

Nikogo nie dziwi, że w Wiecznym Mieście na miejsca poświęcone Papieżowi z Polski można natknąć się na każdym kroku.

Jana Paweł II jako trzeci od końca w galerii wszystkich papieży w Bazylice św. Pawła za Murami 

Plac Jana Pawła II obok bazyliki św. Jana na Lateranie

Figurkę Papieża, która stoi obok ołtarza w wiedyńskim Kahlenbergu nie będę tu pokazywał. Nie podobała mi się.


Po powrocie z pielgrzymki byłem jeszcze na mniej pobożnych wczasach w Chorwacji. Na niedzielną Mszę Św, wybraliśmy się do Rogoźnicy. Chorwaci też kochają "naszego papieża":

Jan Paweł II na Chorwacji

W pierwszym momencie nawet myślałem, że mam dar języków, bo od razu zrozumiałem napis na folderze.


Przeglądając teraz zdjęcia i pisząc niniejszy post, aż się zdziwiłem w ilu miejscach spotkałem wakacyjne ślady Jana Pawła II. Nie wyszukiwałem ich specjalnie. Po prostu były.


Janie Pawle II módl się za nami! 


Pozdrawiam


Etykiety

zdjęcia (2549) wiara (1068) podróże (893) polityka (689) Pismo Św. (674) po ślonsku (440) rodzina (400) Śląsk (389) historia (371) Kościół (341) zabytki (312) humor (294) Halemba (260) człowiek (232) książka (203) praca (203) święci (186) muzyka (184) gospodarka (169) sprawy społeczne (169) Ruda Śląska (138) Grupa Poniedziałek (111) ogród (106) filozofia (104) Jan Paweł II (103) Covid19 (89) miłosierdzie (81) muzeum (76) środowisko (76) dziennikarstwo (73) sport (73) film (66) wojna (55) biurokracja (54) Papież Franciszek (53) Szafarz (43) dom (38) varia (36) św. Jacek (31) teatr (29) makro (7)